Revolusi Nasional Indonesia
Revolusi Nasional Indonesia aropa'aghi sèttong konflik asanjhâta bân partentangan diplomasi antarana Republik Indonesia sè ghi' bhuru lahèr alabân Kerajaan Belanda sè èbhânto ḍâri pihak sekutu, èbâkkèlè Inggris. Rangkaian peristiwa nèka kadhâdḍiyân molaè ḍâri aḍarattâ pasukan sekutu Inggris ḍâ'-aḍâ'ân è Jakarta tangghâl 29 September 1945 sè èpimpin Letnan Jenderal Christinson saamponna ètèkenna Civil Affairs Agreement. Konflik néka kadhâdḍiyân saabitthâ empa’ taon sampè èyako kamarḍikaan Indonesia ḍâri kerajaan Belanda tangghâl 27 Desember 1949. Sanajjân ghâpanèka, gerakan revolusi nèka ampon èmolaè taon 1908, sè samangkèn èkèngaè kalabân taon èmolaènna kebangkitan nasional Indonesia.
Saabitthâ rakèra 4 taon, brâmpan peristiwa berdarah kadhâdḍiyân secara sporadis. Salaènna kasebhut, bâḍâ polè pertikaian politik bân ḍuwâ’ intervensi internasional. Ḍâlâm peristiwa nèka, pasukan Belanda ghun bisa ngowasaè kottâ-kottâ rajâ è polo jhâbâ bân Sumatera, tapè ta' dhâdḍi ngala' alih kendali è ḍisa bân ḍaera pènggirân. Polana sengitta perlawanan bersenjata bân perjuangan diplomatik, Belanda ahèrra bisa èpaksa sopajhâ ngakoè kamarḍikaan Indonesia.
Revolusi nèka ahèrra ambu è pemerintahan kolonial Hindia Belanda bân angibâttaghi aobâna struktul sosial è Indonesia, kakowasa'an rato-rato èkorangè otabâ èpaèlang. Peristiwa nèka èkennal kalabân "revolusi sosial" sè kadhâddhiyân è brâmpan bâgiyân è polo Sumatra.