Wikipedia

Yèsus

(Èyallèyaghi ḍâri Yesus)
ka`angghuy dhâpar panèka longkang pasoan Islam, tèngghu Isa.

Cèṭa'an:Status artikel

Yèsus
Bhâbbhârca. 4 SM[lower-alpha 1]
Betlehem, Tetrarkhi Yudea, Kekaisaran Romawi[5]
Sèdhâ30–33 M[lower-alpha 2]
(usia ca. 33)
Yerusalem, Yudea, Kekaisaran Romawi
Sabbhâb sèdhâPenyaliban[lower-alpha 3]
Koṭṭa petobinNazaret
Orèng seppo

Yèsus (Yunani: Ἰησοῦς, Iesous; ca. 4 SM kantos 30–33 M; Arab: يسوع; Ibrani: יֵשׁוּ), jhughân èsambhet mènangka Yèsus ḍâri Nazaret otabâ Yèsus Kristus, èngghi panèka dhâpar sèntral Kakristenan. Anot kabbhi denominasi Kristen, Yèsus èangghep mènangka Allah Pottra (Allah Ana'). Nangèng, sadhâjâ ummat Kristen anyakinè mon Yèsus èngghi panèka Mèsias (otabâ Kristus/Almasih, samèrbhâna halè harfiah ama'na "Sè èdhudhusè") sè èkaḍentos ḍâlem Parjhânjhiyân Kona.

Sangghân akademisi saroju' mon Yèsus bâḍâ halè historis,[lower-alpha 5] bân para ahli sojhârâ ngangghep Injil Sinoptik (Matius, Markus, bân Lukas) mènangka sombher sè palèng saè ghâbây aghumantè historisitas Yèsus.[17] menḍâng akademisi saroju' Yèsus èngghi panèka orèng Galilea, rabi Yahudi sè maberta'aghi risalahna halè lèsan, èbâptis dhâlâr Yohanes Pambâptis, bân èsalib'aghi atok partèta Prefek Romawi Pontius Pilatus.[18] Anot pasoan èlèran otama samangkèn, Yèsus èngghi panèka abâ' pabârta apokaliptik bân pamaddhâk sa ghuliyân pamungar è ḍâlem Yudaisme. Lastarè kasèdhâ'ânna, para ḍâruyya partajâ mon Yèsus jhâghâ ḍâri kasèdhâ'ân, bân pamaoran sè sèsanèpon dhângka' abhâdhi Gerèjâ Kristen sa'ampon sèdhâna Yèsus.[19] Èra almenna' sè palèng umum, èrèngkat "M" (Masèhi) ḍâlem bhâsa Inḍonèsia otabâ èrèngkat "AD" ḍâri bhâsa Latin "Anno Domini" ("ḍâlem taon Pangèran bule sadhâjâ"), èdhâsar'aghi ḍâ' kabhâbbhârânna Yèsus. Kabhâbbhârân Yèsus èmolod'aghi sèbâng taon ḍâ' tangghâl 25 Dèsember (otabâ

Salesser tangghâl è bulân Januwari è ḍâlem gereja-gereja tèmor) mènangka Natal.

Umat Kristen partajâ mon Yèsus aghâdhui sa "signifikansi sè unik" è dhunnya.[20] Doktrin-doktrin Kristen araghây kayaqinan mon Yèsus èbubut dhâlâr Roh Kudus, èbhâbbhâr'aghi ḍâri abâ' parabân anyama Maria, ngalampa coraghân mukjizat, maddhâk Gereja, matè amarghâ panyalibân mènangka qurban ghâbây panebbhâsân, jhâghâ ḍâri kasèdhâ'ân bân ongghâ ka Sowarghâ, mangsan rabuâ onè ka bhumè.[21] sadhuman rajâ ummat Kristen partajâ mon Yèsus mènangan'aghi manossa sopajâ èremtem'aghi bit Allah. Angghânna Iman Nicèa negghâs'aghi mon Yèsus ngahakim'aghiâ orèng matè dhinèng sabellun otabâ sa'ampon kajhâghâ'ân bâdhân sèsanèpon, among pokpara sè jhughân èghâut'aghi bi' Rabuna kawâ'-duwâ' Yèsus è ḍâlem èskatologi Kristen; sanaossa pepondhuwân yakèn mon anḍil Yèsus mènangka jhuru salamet aghâdhui kaparloan sè langkong sosial otabâ èksistensial tèmbhâng akhirat, bân sasanapa tèolog sè kalonta la nylèra'aghi mon Yèsus nyambiâ sa rekonsiliasi universal.[22][23] Dhumanan rajâ ḍâri pondhuwân Kristen panèka nyembhâ ḍâ' Yèsus mènangka panjhâlma'an ḍâri Allah Pottra, pribadi kaduwâ' ḍâlem tongghâl Trinitas Ilahi. Bebitongan pondhu Kristen naduni Trinitarianisme, lerres sadhuman otâbâna sadhâjâna, amarghâ sèsanèpon ngangghâp ka'dissa' ta' saèrèng sareng kètab soccè.

Ḍâlem Islam, Yèsus (bâttrana ètransliterasi'aghi mènangka `Isa) èangghep mènangka Al-Masih (Mèsias) bân sala sittong Nabi Allah sè Pentèng. Anot ummat Muslim, Yèsus aslèra'aghi abâ' pangabhâkta kètab soccè bân èbhâbbhâr'aghi ḍâri aron parabân, anangèng bennè Pottra Allah. ḍâ' dhumanan rajâ pondhuwân Muslim, Yèsus ta' esalib'aghi anèng halè terkas èkaongghâ ka Sowarghâ dhâlâr Allah.Yudaisme lagghâna kayaqinan mon Yèsus èngghi panèka Mèsias sè èkanantos, bi' alasan mon kasèdhâ'ân Yèsus è kaju salib atora'aghi mon èpon ètola' dhâlâr Allah bân ka'ongghâranna èngghi panèka namong dhungngèng Kristen.[24]

Cateṭṭan

beccè'
  1. ↑ John P. Meier nolès mon taon kabhâbbhârân Yèsus èngghi panèka ca. taon 7 otabâ 6 SM.[1] Karl Rahner nyetta'aghi mon konsènsus è saranga ahli sojhârâ èngghi panèka kr. taon 4 SM.[2] E. P. Sanders kèya dhujung asaroju' bi' kr. 4 SM, ngogher ḍâ' konsènsus umum.[3] Jack Finegan ngangghuy'aghi studi ḍâri tradisi Kristen awwal ghâbây asènḍin panemmon kalamon taon kelahiran Yèsus èngghi panèka kr. 3 otabâ 2 SM.[4]
  2. ↑ sadhuman rajâ akademisi memperkirakan taon 30 otabâ 33 M mènangka taon penyaliban Yèsus.[6]
  3. ↑ James Dunn menulis mon pembaptisan bân penyaliban Yèsus disepakati hampir halè universal bân "menempati peringkat sè sedemikian tinggi pada skala sè 'hampir mustahil ghâbây diragukan otabâ disangkal' ḍâlem fakta-fakta sejarah" sehingga sering kali menjadi titik awal bagi penelitian Yèsus historis.[7] Bart Ehrman menyatakan mon penyaliban Yèsus atas perintah Pontius Pilatus aslèra'aghi elemen sè paling pasti terkait Yèsus.[8] John Domnèkac Crossan bân Richard G. Watts menyatakan mon penyaliban Yèsus jelas sebagaimana fakta sejarah lainnya.[9] Paul R. Eddy bân Gregory A. Boyd mengatakan mon konfirmasi parkara penyaliban Yèsus ḍâri pondhuwân non-Kristen sekarang la "ditetapkan bi' tegas".[10]
  4. ↑ Anot tradisi, kaum Kristen anyakènè mon Maria mengandung putranya halè ajaib (gèbuk) lèbât Roh Kudus. Qoum Muslim anyakinè mon èpon mengandung putranya halè ajaib melalui perintah Allah. Dari pandangan-pandangan nèka, Yusuf berperan mènangka ayah angkat.
  5. ↑ Ḍâlem sebuah ulasan taon 2011 parkara status keilmuan modern, Bart Ehrman menuliskan, "Dia tentu bâḍâ, amarghâ hampir kabbhi akademisi antikuitas sè kompeten menyetujuinya, baik ḍâri pondhuwân Kristen ataupun non-Kristen."[11] Richard A. Burridge menyatakan: "Bâḍâ sè apanemmon mon Yèsus èngghi panèka namong khayalan ḍâri imajinasi Gerèja, mon Yèsus ta' toman bâḍâ bingkas. Abâ' kodhu mator mon abâ' ta' onèng napa bâḍâ akademisi kritis sè èkahurumat sè mator hal saka'dissa' onè."[12] Robert M. Price ta' partajâ mon Yèsus bâḍâ, anèng saroju' mon perspektif nèka bertentangan bi' pandangan kebanyakan akademisi.[13] James Dunn menyebut teori-teori noneksistensi Yèsus mènangka "namong tesis sè sepenuhnya matè".[14] Michael Grant (abâ' ahli klasika) menulis pada taon 1977, "Ḍâlem sesanapa taon terakhir, 'taḍâ' akademisi sè serius la berkelana ghâbây mendalilkan nonhistorisitas Yèsus' otabâ pada tingkat sè sangat sedikit, bân sèsanèpon belum berhasil melepaskan bukti sè jauh lebih kuat—sè memang sangat banyak—ghâbây sebaliknya."[15] Robert E. Van Voorst menyatakan mon para akademisi biblika bân ahli sojhârâ klasik ngangghep teori-teori noneksistensi Yèsus la halè efektif disanggah.[16]

Sombher

beccè'
  1. ↑ Meier, John P. (1991). A Marginal Jew: The roots of the problem and the person. Yale University Press. p. 407. ISBN 978-0-300-14018-7.
  2. ↑ Rahner 2004, p. 732.
  3. ↑ Sanders 1993, pp. 10–11.
  4. ↑ Finegan, Jack (1998). Handbook of Biblical Chronology, rev. ed. Hendrickson Publishers. p. 319. ISBN 978-1-56563-143-4.
  5. ↑ Brown, Raymond E. (1977). The birth of the Messiah: a commentary on the infancy narratives in Matthew and Luke. Doubleday. p. 513. ISBN 978-0-385-05907-7.
  6. ↑ Humphreys, Colin J.; Waddington, W. G. (1992). "The Jewish Calendar, a Lunar Eclipse and the Date of Christ's Crucifixion" (PDF). Tyndale Bulletin. 43 (2): 340. Archived from the original (PDF) on 2018-09-30. Retrieved 2015-04-30. {{cite journal}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (help)
  7. ↑ Dunn 2003, p. 339.
  8. ↑ Ehrman 1999, p. 101.
  9. ↑ Crossan & Watts 1999, p. 96.
  10. ↑ Eddy & Boyd 2007, p. 173.
  11. ↑ Ehrman, Bart (2011). Forged: writing in the name of God – Why the Bible's Authors Are Not Who We Think They Are. HarperCollins. p. 285. ISBN 978-0-06-207863-6.
  12. ↑ Burridge, Richard A.; Gould, Graham (2004). Jesus Now and Then. Wm. B. Eerdmans Publishing. p. 34. ISBN 978-0-8028-0977-3.
  13. ↑ Price, Robert M. (2009). "Jesus at the Vanishing Point". In Beilby, James K.; Eddy, Paul R. (eds.). The Historical Jesus: Five Views. InterVarsity. pp. 55, 61. ISBN 978-0-8308-7853-6.
  14. ↑ Sykes, Stephen W. (2007). "Paul's understanding of the death of Jesus". Sacrifice and Redemption. Cambridge University Press. pp. 35–36. ISBN 978-0-521-04460-8.
  15. ↑ Grant, Michael (1977). Jesus: An Historian's Review of the Gospels. Scribner's. p. 200. ISBN 978-0-684-14889-2.
  16. ↑ Van Voorst 2000, p. 16.
  17. ↑ Funk & Hoover 1993, p. 3; Sanders 1993, p. 73; Theissen & Merz 1998, p. 25.
  18. ↑ Hezser 1997, p. 59; Dunn 2013, pp. 290–291; Levine 2006, p. 4.
  19. ↑ Sanders 1993, pp. 11, 14.
  20. ↑ Woodhead, Linda (2004). Christianity: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press. pp. n.p.
  21. ↑ Grudem 1994, pp. 568–603.
  22. ↑ Wilhelm 1911; Metzger & Coogan 1993, p. 649; Hoekema 1994, pp. 88–89; Garrett 2014, p. 766; Erickson 2001, p. 95.
  23. ↑ Richard Bauckham, "Universalism: a historical survey", Themelios 4.2 (September 1978): 47–54.
  24. ↑ Jacobs, Joseph; Kohler, Kaufmann; Gottheil, Richard; Krauss, Samuel. "Jesus of Nazareth". Jewish Encyclopedia.
Èpondhut ḍâri "https://mad.wikipedia.org/w/index.php?title=Yèsus&oldid=37388"