Batavia
Batavia otabâ Batauia iyâ arèya ebhu kottha Hindia Bâlândhâ, sè wilajâna korang lebbi satèya ella dhâddhi Jakarta, ebhu kottha Inḍonèsia. Batavia è pajhâghâ è palabbhuwân anyama Jayakarta sè è rebbhu' ḍâri kowasana kasoltanan Banten. Sabelluna è kowasaè Banten, bandar arèya è kennal kalabân nyama Kalapa otabâ Sunda Kelapa, bân aropaaghi sala sèttong kennengngan dhvghângnga karajaan Sunda. Ḍâri kottha palabbhuwân rèya VOC ngowasaè perdhâghângan bân kakowasaan militèr bân politigghâ è daèra Nusantara.
Batavia | |
|---|---|
Bekas ibu kota (1619–1949) | |
| Kotamadya Batavia Stadsgemeente Batavia | |
| Transkripsi Other | |
| • Chinese | 勿礁維 (Tradisional) 勿礁维 (Sederhana) |
Kali Besar pada 1938 Patung Jan Pieterszoon Coen di depan Gedung A.A. Maramis Pemandangan udara Stasiun kereta api Jakarta Kota Batavia | |
 Manḍhira .svg) Lambang | |
| Motto: | |
 Peta Batavia, ca. 1920 | |
| Wilayah | Hindia Belanda |
| Kegubernuran | Jawa Barat |
| Residensi | Batavia |
| Pendirian | 30 Mei 1619 |
| Pendudukan Jepang | 1942–1945 (Jakarta) |
| Pendudukan kembali Belanda | 1946–1949 |
| Kemerdekaan | 17 Agustus 1945 |
| Parnata | |
| • Jenis | Gemeenteraad Batavia |
| • Walikota | G. J. Bisschop (pertama) Sastromoeljono (terakhir) |
| Populasi (1920) | |
| • Total | 253.800 |
1619–1949 Cèṭa'an:Succession links | |
Nyama Batavia molay è angghuy parkèraan taon 1621 sampè' taon 1942, prappa'na Hindia Bâlândhâ bâḑâ è kakowasaânna Jeppang. Kaangghuy bâgiyân ḑâri de-Nederlandisasi, nyama kottha è obâ dhâddhi Djakarta.
Asal nyama
beccè'Nyama Batavia asalla ḑâri suku Batavia, iyâ arèya suku Jermanik sè amokèm è pèngghir songay Rhein è Jâman Kekaisaran Romawi. Bhângsa Bâlândhâ bân sabâgiyân bhângsa Jèrman iyâ arèya katoronan ḑâri suku sè è maksod ghâllâ'.
Batavia paḍâ aropa'aghi nyama kapal lajâr tèyang sè tèngghi sè cokop rajâ asal Bâlândhâ sè è ka anḍi' perusahaan Hindia Tèmor Bâlândhâ (Vereenigde Oostindische Compagnie otabâ VOC), è ghâbây bâkto 29 Oktober 1628, è nakhkodaè bi' Kaptèn Adriaan Jakobsz. Kapal kasebbhut satèya bâḍâ è mosèum è Fremantle, Australia. Kapal kasebbhut ambu è pasèsèr Beacon Island, Australia Bârâ'. Bân sakabbhina awakna sè ajumla korang lebbi 268 orèng alajâr ngangghuy parao sakoci ''darurat'' sè tojjhuwân ka kottha Batavia rèya.
Sajhârâ
beccè'Sunda Kelapa
beccè'Bhuktè sè palèng towa tentang eksistensi pamokèmanna penduduk sè satèya anyama Jakarta iyâ arèya Prasasti Tugu sè ella atanem è dhisa Bâtho Tumbuh, Jakarta Dâjâ. Prasasti kasebbhut akaè' kalabân 4 prasasti laèn sè asalla ḍâri jâman karaton Hindu, Tarumanegara prappa'na è parènta bi' Raja Purnawarman. Adhâsar Prasasti Kebon Kopi, nyama Sunda Kalapa (Sunda Kelapa) èparkèra'aghi ghun kalowar è abad sapolo.
Pamokèman kasebbhut dhâddhi palabbhuwân, terros è kèntarè bi' bânnya'na kapal ḍâri mancanaghârâ. Sampè' kaḍâtengngan orèng Portugis, Sunda Kalapa pagghun bâḍâ è kakobâsaânna karathon Hindu sè laèn, Pakuan Pajajaran. Nangèng è bâkto rowa, Portugis bisa ngowasaè Malaka, bân taon 1522 Gubernur Portugis d'Albuquerque ngèrèm kabulâna, Enrique Leme sè è bhârengngè bi' Tomé Pires kaangghuy atemmuè Raja Sangiang Surawisesa. È tangghâl 21 Agustus 1522 è tandatanganè perjhânjhiyân kanca caket antara Pajajaran bân Portugis. Èparkèraaghi, jhâlân arèya è pèlè Raja Pakuan Pajajaran kasebbhut sopajâ ollè bhântowan ḍâri Portugis ḍâlem ngaddhâphi ancaman Kasoltanan Demak, sè marè maancor pan-bârâmpan Karathon Hindu, tamasok Majapahit. Namong nyatana jhânjhi kasebbhut taḍâ' ghunana, polana è serrang Karathon Islam Demak, Portugis ta' abhânto netteppaghi Sunda Kalapa.
Jhâjâkarjâ
beccè'Palabbhuwân Sunda Kalapa è serrang bi' tantara Kasoltanan Demak è taon 1526, sè è pimpin Fatahillah, Panglèma Perrang asal Pasai, Acèh, bân ghâgghâr è 22 Junè 1527, bân samarèna bisa è rebbhu', nyamana è ghântè èpadhâddhi Jhâjâkarjâ. Samarèna Fatahillah bisa makala bân ma islamsghi Banten, Jhâjâkarjâ bâḍâ è kakobâsaânna Banten, sè satèya ella dhâddhi kasoltanan. Orèng Sunda sè abèla è pakala bân nyorot ka ara Bogor. Sajjhâk jèya, bân kaangghuy pan-bârâmpan dasawarsa abad 16, Jhâjâkarjâ è kennengngè orèng Banten sè rèng-orèngnga asalla ḍâri Demak bân Cirebon.
Sampè' Jan Pieterzoon Coen maancor Jhâjâkarjâ (1619), orèng Banten abhâreng Saudhâghâr ḍâri Arab bân Tionghoa neng-neng è muara Ciliwung. Salaènna orèng Tionghoa, sakabbhina masyarakat rowa nyorot ka daèra kasoltanan Banten bâkto Batavia aghântè'è Jhâjâkarjâ (1619).