Friedrich Nietzsche

Friedrich Nietzsche

Friedrich Wilhelm Nietzsche panèka sala sèttong filsuf Jerman, sastrawan prosa, sastrawan kultur, bân karya eksor ence è filsafat kontemporer. . èpon molaè karir mènangka ahli filologi klasik sabellunna aoba dâ' filsafat. Salerana dhâddhi orèng sè palèng ngodâ sè atugas mènangka Profesor Filologi Klasik è Universitas Basel è omorra 24 taon è taon 1869.

Namong, salerana èpaèlang è taon 1879 polana masalah kasehatan sè terros aganggu odi'na. È taon 1889, è omorra 44 taon, èpon labu bân kaèlangan kamampowan mentalna polana lumpuh bân bisaos demensia vaskular. Saellana jârèya, èpon odhi' è bâbâna èpèyara èbhu, bân saterrossa ale'na, Elisabeth Förster-Nietzsche. È taon 1900, Nietzsche matè saellana ngadhebbi panyaket radang paru-paru bân stroke.

Karya Nietzsche tamaso' polemik filsafat, puisi, kritik budaya, bân fiksi. Salerana jhughân andi' minat dâ' parebhâsan bân ironi. Unsur-unsur otama dâri filsafatna tamaso' kritik radikal dâ' kabherrâ'an bân perspektifisme; kritik dâ' silsilah agama bân moral Kristen bân teori-teori sè terkait dâri moral tuan-budak; krisis nihilisme sè dâlem mènangka hasèl dâri "patè'na Gustè Allah" bân penegasan estetika kaodhi'ân mènangka rèspons dâ' kasebbhut; pekkeran tentang kakowadhân Apollonius bân Dionysus; bân karakterisasi subjek manossa mènangka ekspresi dâri karep kaangghuy aperrang, èpahami sacara kolektif mènangka karep kaangghuy kobâsa. Salerana jhughân aghâbây konsep-konsep sè berpengaruh akadhi Übermensch, amor fati bân eternal repetition. È dâlem karyana salanjhângnga, èpon sajân fokus dâ' kakowadhân kreativitas individu kaangghuy ngatase masalah budaya bân moral kalabân tojjuwan kaangghuy aghâbây nilai-nilai anyar. Karya filsafatna èbâgi dâ' bânnya' bidang è antarana seni, filologi, sejarah, musik, agama, tragedi, budaya bân elmo. Salerana èghâdhui inspirasi dâri tragedi Yunani bân tokoh-tokoh akadhi Zoroaster, Arthur Schopenhauer, Ralph Waldo Emerson, Richard Wagner, bân Johann Wolfgang von Goethe.